استاد علی تجویدی آهنگساز، پژوهشگر، نوازنده ویلن ، ستار و فلوت درآبان ماه سال
۱۲۸۹ شمسى در تهران به دنيا آمد.
علی تجویدی آموختن موسیقی را از کودکی نزد پدرش «هادی‌خان تجویدی» که در نقاشی
از شاگردان« کمال‌الملک »و در موسیقی از شاگردان« درویش‌خان »بود ،مبانی
موسیقی سنتی و مقدمات را آغاز کرد. پس از مدتی نزد «ظهیرالدینی» به فراگیری فلوت
پرداخت .خود او نقل کرده که از دوازده سالگی دستگاه‌های موسیقی ایرانی را
می‌شناخته‌است.
از شانزده‌سالگی نزد« حسین یاحقی »نواختن ویولن را آموخت و پس از دو سال به کلاس
درس« ابوالحسن صبا »(که دوست و همکار پدر تجویدی در زمینه نقاشی بود) راه یافت.
به مدت هشت سال در مکتب او به فراگیری ویولن و سه‌تار پرداخت.او مدتی نیز در
کلاس درس چند نوازندهٔ ویولن کلاسیک با شیوه نوازندگی غربی آشنایی یافت. تجویدی یکی
از شاگردان سرشناس صبا بود و در غیبت وی کلاس او را اداره می‌کرد. او از نوازندگان
نامدار ویلن بود و سال ‌ها در هنرستان موسیقی تدریس می‌کرد.
استاد تجویدی شرح حال خود را این گونه بیان می‌کند: «اولین سازی که آموختم، تار بود.
ضمناً موقعی که در دبیرستان تحصیل می‌کردم، به گروه پیش آهنگی وارد شدم. فلوت و
نی را نزد ظهیرالدینی و نت خوانی را از موسی معروفی در مدرسه دارالفنون آموختم.
ویولن را نزد نصرت الله سپهری که از شاگردان کلنل وزیری بود فراگرفتم و سپس به
کلاس حسین یا حقی رفتم و ردیف را آموختم…»

پس از آن براي تكميل اين هنر سالها به مطالعه در زمينه «هارموني » ( اصول هماهنگي)
، «اركستراسيون » و «كمپوزيتور» (آهنگسازي )نزد «هوشنگ استوار» پرداخت و
بسياري از ساخته هايش از قبيل «آزاده‌ام »،پشيمانم »، «صبرم عطا كن » و غيره را
خود براي اركستر بزرگ تنظيم و اجراكرد .
وي پس از فوت “صبا” تعليم شاگردان وي را در هنرستان ‌هاي عالي و ملي موسيقي
برعهده گرفت .
استعداد علی تجویدی محدود به نوازندگی و آهنگسازی نبود بلکه او در ترانه سرایی نیز
متبحر بود و آثاری همچون “رفتم که رفتم “،”شاید اگر امشب رود ” و…از آثار ماندگار این
هنرمند برجسته ی ایرانی است.
سبک نوازندگی تجویدی خاص و منحصر بفرد بود به طوری که قدرت آرشه و تکنیک
برجسته او در استفاده از ظرایف موجود در موسیقی کلاسیک مثل پوزیسیون های بالا تا
نزدیک خرک و آرشه پرانی های خاص بسیار تحسین برانگیز و زیبا بود.

در زمینه نوازندگی:


استاد در هنگام نواختن ویولن از آرشه های بلند استفاده می کردند و این به این علت بود که
ایشان مدتی سبک کلاسیک کار می کردند و از همان ابتدا از آرشه های بلند و تکیه ها بر
مبنای اصول غربی و ویبراسیون کمتر استفاده می کردند.
وی نه تنها در نوازندگی بلکه در آهنگسازی نیز استعداد و تبحر خاصی داشت به طوری که
آهنگ های ماندگاری را برای موسیقی ایران ساخت و در این مسیر با هنرمندان مستعد و
نامی کشور همکاری های فراوان داشت .
تجویدی با برجسته ترین خوانندگان زمان خود همکاری داشته و آثار بسیاری برای هر یک
نوشته است.با این حال دوران اوج شکوفایی، خلاقیت و نیز شهرت وی به سال های
همکاری اش‌ با دلکش بر‌می‌گردد. مثلث تجویدی، دلکش و معینی کرمانشاهی در
سالهای ١٣٣٥- ١٣٤٠ را باید خالق به یادماندنی ترین قطعات در موسیقی معاصر ایران
دانست.
تجویدی استاد بسیاری از هنرمندان بود و به هایده و حمیرا نیز درس می داد.و فنون
خوانندگی را به آنها آموخت .

تجویدی به اشعار دل انگیز حافظ عشق می ورزید و الهام می گرفت .و معتقد بود واژه
هایی که حافظ استفاده نموده دارای ریتم موسیقاتی است و اشعارش دارای موسیقی خاصی
است .تجویدی نیز آهنگی ساخت به نام « بر تربت حافظ » که شادروان« دلکش» با
مهارت خاصی آن را خواند و این آهنگ جزء یکی از بهترین آثار استاد می باشد :
« بر تربت حافظ بنشستم غمناک
یک عالم عشق خفته دیدم در خاک
ای روح بزرگ ابدی ای حافظ
اینک مددی به ما فرست از افلاک..»
علی تجویدی به حق یکی از بزرگترین آهنگسازان معاصر این سرزمین است که
شاهکارهای بیشماری در پهنه هنر موسیقی از خود به یادگار بر جای نهاده، ترانه‌های
پرآوازه و دلنشین او که در آرشیو برنامه‌های گلها ضبط و نگاهداری شده یکی از میراث
های گرانبهای هنر این مرز و بوم است .
علی تجویدی،این بزرگمرد موسیقی ایران پس از تحمل کردن یک دوره بیماری سرانجام در
اسفندماه سال ۱۳۸۴ در سن ۸۶ سالگی بدرود حیات گفت .
آقای بیژن ترقی ترانه سرای معاصر می گوید:((من به یاد ندارم که آهنگی ساخته باشم که
انگیزه نداشته باشد. آهنگ بدون انگیزه هیچ وقت تاثیرگذار نخواهد بود.((
نام علی تجویدی در “دایرة المعارف رجال قرن بیستم” که توسط موسسّه
(American Biographical Institute)ABI در سال 1998 میلادی منتشر
شد،ذکر گردیده است.این کتاب مخصوصآ مورد استفاده اشخاصی قرار می گیرد که از آن
به عنوان مرجع و مآخذ بزرگان امروز جهان استفاده می کنند،این نشان می دهد که علی
تجویدی در ردیف موسیقی دانان طراز اول دنیا قرار دارد و باید قدر او را بیشتر از این
بدانیم.

آثار موسیقیایی علی تجویدی


آهنگ‌ های زیر از ساخته‌های معروف علی تجویدی است:
یاد کودکی ( در بیات اصفهان – سه گاه و شور )- خواننده : دلکش

آتش کاروان( در شور) – خواننده : دلکش
سفر کرده ( در چهار گاه ) – خواننده : دلکش
مرا عاشق شیدا( در سه گاه ) – خواننده : بنان
پشیمانم ( در همایون ) – خواننده : حمیرا
داد از دل ( در سه گاه ) – خواننده : فاخته ای ( حسین قوامی )
سنگ خارا ( در بوسلیک ) – خواننده : مرضیه
می‌گذرم ( در چهار گاه ) – خواننده : دلکش
آشفته حالی ( در شور) – خواننده : دلکش
صبرم عطا کن ( در سه گاه ) – خواننده : حمیرا
آزاده ( در سه گاه ) – خواننده : هایده
بر تربت حافظ ( در سه گاه ) – خواننده : دلکش
یاد من کن ( در ماهور ) – خواننده : دلکش
دیدی که رسوا شد دلم ( در دشتی) – خواننده : مرضیه
رفتم ( در دشتی ) – خواننده : هایده