تاٌثیر روانی کرونا بر جامعه

محمود مجاهد

ویروس کرونا جهان را دستخوش تغیر و تحولات زیادی نمود و دگر گونی هایی در زندگی
بشر پدید آورد .تاقبل از این آفت شوم زندگی آدمی تحت تاٌثیر برنامه ویژه ای – که هر فرد
برای خود نهایا بهٌ وجود آورده بود – قرار داشت لکن کرونا همه چیز را فرو ریخت
وجوامع رادرگرداب عمیقی فرو برد ! از جمله مخاطراتی که به وجود آورد : ترس از
بیماری، ترس از مرگ، انتشار اخبار غلط و شایعات و تداخل در فعالیت‌های روزمره،
مقررات منع یا محدودیت سفر و عبور و مرور، کاهش روابط اجتماعی (همکاران، دوستان
و خانواده) بروز مشکلات شغلی؛ افزایش میزان طلاق و مالی و دهها پیامد دیگر سلامت
روان افراد جامعه را تهدید کرده است .
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در پیامی ویدیویی اعلام کرده است:« پس از چندین
دهه غفلت از خدمات بهداشت روانی، همه‌گیری کووید-۱۹ اکنون با ایجاد فشار روانی
بیشتر به خانواده‌ها و جوامع لطمه زده است.
وی افزود: حتی زمانی که این همه‌گیری تحت کنترل درمی‌آید، غم، نگرانی و افسردگی
همچنان افراد و جوامع را تحت تاثیر قرار خواهد داد.»
این بیماری همه گیر نه تنها میزان بالای مرگ و میر ناشی از عفونت ویروسی را به همراه
داشته بلکه باعث فاجعة روانی در کل نقاط جهان شده است. عدم قطعیت و پیشبینی ناپذیری
شیوع بیماری عفونی، پتانسیل بالایی برای ترس روانی از سرایت بیماری دارد و اغلب
منجر به بسیاری از مشکلات روحی و روانی می شود. شیوع ویروس کرونا تمام باورهای
ذهنی ما از کنترل پذیری دنیای اطراف مان را بهم ریخته است و دچار ابهام، سردرگمی و
به دنبال آن اضطراب شده ایم. چرا که دیگر مطابق گذشته نمی توانیم با قطعیت برنامه
ریزی کنیم، ازآغاز شیوع ویروس، پژوهش های متعددی درباره پیامدهای روان شناختی آن
در جامعه انجام شده است و پیامدهای روانی آن از جنبه های مختلف بررسی گردیده است.
باید بدانیم کرونا یک شرایط بحرانی است .
دراین یادداشت، پیامدهای روان شناختی شیوع ویروس کرونا از زوایای مختلف بررسی
می شود که عبارتند از پیامدهای روان شناختی شیوع ویروس بر سلامت روان جامعه،

سلامت روان کودکان، سلامت روان کارکنان مراقبت های بهداشتی، احساس اندوه جمعی،
واکنش سوگ ابرازنشده و تعارضات خانوادگی.
باید متذکر شد که: بیشتر تحقیقات بر اضطراب بیماران تمرکز دارند اما واقعیت این است
که در زمان همه گیری یک بیماری مانند کرونا ترس از بیماری و ترس از مرگ در کنار
آشفتگی فعالیت‌های روزمره موجب می‌شود تا افراد سالم نیز با اضطراب بیماری درگیر
شوند. ازطرفی سطح بالایی از اضطراب و تنش باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن شده و
افراد را بیشتر در معرض ابتلاء به بیماری قرار می‌دهد.
یک بیماری جسمی گاه همه زندگی آدمی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ارتباطات، اشتغال،
، چگونگی برقراری تعاملات اجتماعی هر یک می‌تواند تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته
و بیمار را با احساسات وعواطف منفی همچون غم واندوه، ترس، نگرانی، خشونت و…
روبه‌ رو نماید.
از این رو ؛بهداشت ­روانی نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر جامعه دارد و
به‌عنوان یکی از محورهای ارزیابی سلامت می‌باشد در واقع سلامت روان موجب شادی
و نشاط و بالارفتن حس اعتماد به نفس در خانواده­ها می­شود و فقدان آن اضطراب،
استرس، دلهره و ناامیدی را به همراه خواهد داشت .
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی 25 درصد افراد در هر مرحله از زندگی خود
از یک یا چند اختلال روانی رنج می برند .
بر طبق بررسی-های انجام شده، بیماران کووید- 19 دارای ظرفیت تحمل روانشناختی پایینی
بوده و با توجه به وضیعت فعلی بیماری در جهان این افراد به شدت در معرض
بروزاختلالات روانشناختی ماننداضطراب، ترس، افسردگی و همچنین افکار منفی قرار
دارند. قبل از هر چيز باید تصور كنيد كه كرونا يك مهمان ناخوانده است و اين شرايط تا ابد
پايدار نخواهد ماند. سعي كنيد براي هر روزتان برنامه اي جديد بريزيد و چه بهتر كه اين
برنامه را با ديگر اعضاي خانواده نيز در ميان بگذاريد و از نقطه نظرات آنها هم استفاده
كنيد زيرا در اين صورت احتمال همكاري را بالا ميبريد .
یکی از مهمترین اختلالات روانشناختی که می تواند به سلامت روان بیماران مبتلا به
آسیب وارد نماید؛ اختلال استرس پس از سانحه است . اختلال استرس پس از سانحه یک
مشکل روانشناختی مرتبط با استرس است و در افرادی که وضیعت تهدید کننده زندگی را
تجربه می کند به وجود می آید . از طرفی تعطیلی مدارس و قرنطینه کردن خانگی به دلیل
شیوع بیماری عفونی و مسری مانند کرونا بر روی سلامت جسمی و روانی کودکان و

نوجوانان تاثیرگذار است ) یافته های تحقیقات نشان می دهند : یکی از اقشار آسیب ‌پذیر در
این بحران، نوجوانان خواهند بود که با تعطیلی مدارس و لغو رویدادهای اجتماعی،
مهم‌ترین لحظات زندگی را از دست داده‌ و از فعالیت‌های روزمره‌ نظیر گفت وگو با
دوستان و همسالان و شرکت در کلاس‌های آموزشی حضوری محروم و برخی احساسات
همچون اضطراب، انزوا و ناامیدی را تجربه می کنند !
به نظر مي رسد نقش والدين در شرايط كنوني براي ساماندهي به ذهن كودك بسيار مهم
است. تقريبا مي توان اين دوران را مشابه دوران بيماري كودك در نظر داشت كه در آن با
كودك خود بسيار بردبارتر و پذيراتر هستيم. پرخاشگري و بدرفتاري كودك در اينگونه
شرايط به معناي ياري خواستن او از پدر و مادر در مقابله با شرايط سختي است كه در آن
قرار دارد.
آگاهی نسبت به هیجاناتی که در درون ما در حال رخ دادن است و تجربه اصیل
احساساتمان برای نگه داشتن سطح آرامش و جلوگیری از رفتارهای تنش زای ثانویه در این
روزها بسیار ضروری به نظر می رسد.
کوتاه سخن آنکه:‌ با گذار از بحران کرونا نیز اثرات روانی ناشی از این ویروس همچنان
در جامعه احساس می‌شود و تقابل ذهن و روان با این پدیده می‌تواند تا سال‌های پس از
آن، بر افکار واندیشه، خُلق وخو و همچنین روند زندگی شهروندان آثار ونتایج متعددی
داشته باشد .