تهاجم روسیه به اوکراین و سیل آوارگان جنگی

تهاجم وحشیانه روسیه به اوکراین و سیل پناه جویان و آوارگان جنگی در مرزهای اتحادیه

اروپا بار دیگر موضوع «مهاجرت » را در اذهان عمومی زنده کرد .

باردیگر جهان شاهد جنگ و خونریزی هزاران مردم بیگناه بخاطر افکار جنایت کارانه

یک دیکتاتور گردید .

مهاجرت تراژدی غم انگیزی است که افراد با توجه به ذهن خویش در باره آن سخن می گویند و
حادثه ای موجب گفت و گو پیرامون آن می گردد..
در لغت نامه جمعیت شناسی آمده است، مهاجرت شکلی از تحرک جغرافیایی یا مکانی
جمعیت است که بین دو واحد جغرافیایی انجام می گیرد.
«بروس کوئن »مهاجرت را پدیده ای می داند که به دلایلی از قبیل ناکافی بودن عرضه
مواد غذایی در یک منطقه خاص تعقیب و آزار عقیدتی یا سیاسی، جنگ، نفرت ها و
خصومت های قومی و ملی صورت می گیرد .
مهاجرت در کشورهای مختلف به عنوان یکی از جریان های این روزها به شمار می رود.
این موضوع در کشورهای جنگ زده و کشورهای جهان سوم از شدت بیشتری برخوردار
است. در همین موضوع سازمان ملل به عنوان سازمانی جهانی در زمینه انتشار آمار و
اطلاعات مرتبط با وضعیت انسان ها در جهان می تواند به عنوان منبع اصلی قرار بگیرد.
گر چه سعدی شاعر بزرگ ایران حب وطن دوستی را تجویز می کند لکن انسان امروز بر
اساس نگرش خود محیط زندگی خویش را می سازد :

( سعدیا حب وطن گر چه حدیث یست صحیح
نتوان مرد به سختی که من این جا زادم )

مهاجرت چیست؟

مهاجرت شامل جابجایی افراد از کشور خود به کشور یا منطقه ای میزبان که بومی آن
نیستند می باشد. در مهاجرت عوامل اقتصادی خاصی، از جمله تمایل دستیابی به نرخ
دستمزد بالاتر، بهبود سطح زندگی، داشتن فرصت های شغلی بهتر و تحصیل نقش مهمی
دارد. عوامل غیر اقتصادی نیز در این مهم قابل توجه هستند که شامل ترک کشور به دلیل
آزار و شکنجه، پاک سازی قومی، نسل کشی، جنگ، بلایای طبیعی و کنترل سیاسی می
شوند.

هجرت در زندگی بشر و پیشرفت علوم و به وجود آمدن تمدن‌ها نقش تعیین‌ کننده‌ای داشته
و دارد.
به طورکلی، صرف نظر از این دلایل، مهاجران برای بهبود زندگی خود به کشور دیگری
نقل مکان می کنند. مهم نیست که دلیل مهاجرت چیست، مهاجرت چهره جدیدی از زندگی و
فرصت های رشد بیشتری را نسبت به آنچه در وطن خود در اختیار داشتند پیش روی
مهاجران قرار می دهد. موفقیت در یک کشور جدید تضمین شده نیست و اغلب به سختی و
فداکاری نیاز دارد، اما بسیاری از مهاجران مایل اند برای افق پیش رویی بهتر برای خود و
خانواده اشان ریسک کنند.
شهری که در آن بزرگ شدیم و کشوری که قطعا همه دوستش داریم اینها همه درست اما
همه مسائلی است که به گذشته مربوط است و دنبال گذشته بودن مثل دنبال باد دویدن است
گذشته ها می تواند برای همیشه در خاطر ما عزیز بماند اما مهاجرت آینده ی ماست. ما
مهاجرت می کنیم که یاد بگیریم که زندگی دیگری را تجربه کنیم یک مثال قدیمی وجود
دارد که می گوید اگر از جایی که هستی راضی نیستی حرکت کن چون تو درخت نیستی.
این مثال بسیار اعجاب انگیز است .
مهاجرت موضوع بین رشته ای بسیاری از علوم انسانی ، اجتماعی و اقتصادی است ، آرا
و نظریات گوناگونی در بارۀ آن وجود دارد که هر یک از آنها به مصادیق خاصی از
مهاجرت پرداخته و در آن زمینه ها نیز موضوع را نه به صورت کلیت و تمامیت آن بلکه
به حالت انتزاعی ودر قالب نگرش های خاص خود بررسی و تحلیل کرده اند .
و به همین دلیل نظریه های مهاجرت همه جا شمول نبوده و قادر به تبیین انواع مهاجرت ها
نیست . شکل و ماهیت مهاجرت در کنار اثر پذیری آنها از ویژگی های فردی ، محیطی ،
اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی ودامنه عملکرد نظریه ای مهاجرتی را تقلیل داده و آنها را به
ابزارهایی برای درک بهتر ابعاد گوناگون مهاجرت محدود کرده است ، از این نظر بی
تردید ، نگرش های اقتصادی جایگاه رفیعی دارد و کمی از زمینه های وسیع بحث و
بررسی های مهاجرتی را تشکیل می دهد و در کنار آن نگرش های اجتماعی ، نگرش های
سیاسی و نگرش های جامع و سیستمی هم قابل ذکرند .
مهاجرت به عنوان یک واقعه تاثیر گذار بر رشد و تغییر جمعیت و نه فقط به خاطر ابعاد
فضایی و زمانی که بر آن تاثیر می گذارند مورد توجه قرار می گیرد . مهاجرت همچنین
انعکاس تغییراتی است که در تار پود جامعه ای که مردم بدان تعلق دارند اتفاق می افتد
(تغییرات در فرهنگ ، شرایط اقتصادی ، اجتماعی و ساخت های سیاسی ) .

گروهی از جامعه شناسان مهاجرت را عامل مطمئن برای جلوگیری از آسیب های اجتماعی
ناشی از عدم تعادل در جامعه می دانند. آنها همچنین می افزایند مهاجرت باعث برابری و
استقلال می شود و زمینه بهبود وضعیت زندگی را به وجود می آورد و اعتقاد دارند اگر چه
به لحاظ اقتصادی در ابتدا بیکاری به وجود می آورد اما این بیکاری موقتی بوده و مدتی بعد
از کسب شغل، بهبود و رفاه اقتصادی را به همراه می آورد .

طبق تصویر بالا نرخ مهاجرت در سال های گذشته روند صعودی داشته است این موضوع
برای جنس مذکر ۵۲ درصد و برای جنس مونث ۴۸ درصد به طور میانگین رخ داده است.

روانشناسیِ مهاجرت چیست؟

عموم مردم و متأسفانه تمامی مؤسسه‌های فعال در حوزه مهاجرت، در این مسیر صرفا به
مسائل مادی و یا پروسه مهاجرت توجه می‌کنند و تمام تلاششان را بر موفق شدن در این
پروسه و دریافت اجازه ورود به کشور مقصد معطوف می‌کنند. حال آنکه مهاجرت، به
عنوان یکی از بزرگترین تصمیم‌ها و اتفاقاتی که ممکن است در زندگی هر فرد پیش ‌آید،
انبوهی از دغدغه های فکری، ابهام‌ها و سؤالات را با خود به همراه می ‌آورد. یکی از
عوامل افزایش دهنده تنش و یا حتی به شکست انجامیدن مهاجرت، پس از ورود به کشور
مقصد، بی‌توجهی به مسائل روانی ناشی از ورود به فضایی کاملا جدید است.
مهاجرت کردن یک تصمیم سخت و اقدامی به مراتب سخت‌ تر است. مهاجرت با
چالش‌های بسیار زیادی همراه است و در صورتی که افراد نتوانند این چالش‌ها را حل
کنند با مشکلات روحی و روانی متعددی از جمله استرس و اضطراب شدید مواجه خواهند
شد.

تاثیر مهاجرت بر اختلالات روانی

همان طور که گفته شد مهاجرت تاثیر بسیار زیادی بر روان فرد می ‌گذارد. البته این تاثیر
منفی و آسیب روانی، تا حد زیادی به سن، جنسیت، نوع مهاجرت، وضعیت اقتصادی و
غیره بستگی دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت که چند عامل از مهم‌ ترین دلایل بروز
اختلالات روانی در افراد مهاجر است که شامل موارد زیر می ‌شوند:
_ مشکل زبان
_ عدم یافتن شغل
_ تبعیض اجتماعی
_ تغییر فرهنگی
_ دلبستگی به خانواده و دوری از آن‌ها

در باره مهاجرت فریدون مشیری شاعر بلند آوازه ایران می گوید :

ﻣﻦ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺭﯾﺸﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﮐﻢ …
ﻣﻦ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺍﯾﻦ ﺧﺎﮎ ﺍﮔﺮ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﯾﺎ ﭘﺎﮐﻢ
ﻣﻦ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺗﺎ ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻗﯿﺴﺖ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻢ
ﻣﻦ ﺍﺯ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻫﻢ،ﻧﻤﯽ ﺩﺍﻧﻢ
ﺍﻣﯿﺪ ﺭﻭﺷﻨﺎﺋﯽ ﮔﺮ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺗﯿﺮﻩ ﮔﯿﻬﺎﻧﯿﺴﺖ
ﻣﻦ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﺷﺖ ﺧﺸﮏ ﺗﺸﻨﻪ ﻣﯽ ﺭﺍﻧﻢ
ﻣﻦ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺭﻭﺯﯼ ﺁﺧﺮ ﺍﺯ ﺩﻝ ﺍﯾﻦ ﺧﺎﮎ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﺗﻬﯽ
ﮔﻞ ﺑﺮ ﻣﯽ ﺍﻓﺸﺎﻧﻢ
ﻣﻦ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺭﻭﺯﯼ ﺁﺧﺮ ﺍﺯ ﺳﺘﯿﻎ ﮐﻮﻩ ﭼﻮﻥ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪ
ﺳﺮﻭﺩ ﻓﺘﺢ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﻢ
ﻭ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻢ
ﺗﻮ ﺭﻭﺯﯼ ﺑﺎﺯ ﺧﻮﺍﻫﯽ ﮔﺸﺖ

چند بیت دیگر در مورد مهاجرت که یکی از شعرای معاصر سروده است :
بیا بیا که ز هجرت نه عقل ماند نه دین
قرار و صبر برفته‌ست زین دل مسکین
ز روی زرد و دل درد و سوز سینه مپرس
که آن به شرح نگنجد بیا به چشم ببین

محمود – بوستون