ابتدا مطالب یا تصاویر مورد نظر با مرکب مخصوص روی کاغذهای مشمع مخصوصی که زرد رنگ بود نوشته می شد. بعد به مدت ۲۴ ساعت در داخل آب نگه داشته می شد و سپس روی سنگ مخصوص که قبلاً ساییده شده و حرارت گرفته و داغ شده بود برگردانیده می شد تا خطوط به روی سنگ انتقال یابند. سپس بر روی سنگ اسید نیتریک ریخته می شد تا محل خالی سنگ (یعنی اطراف نوشته ها) به اندازة یک میلیمتر حل شود و نوشته های روی سنگ به صورت برجسته نمایان گردد.
سپس با غلتک، مرکب بر روی سنگ نقش می بست و با فشار یکسان و یکنواخت سنگ بر روی کاغذ، عمل چاپ صورت می گرفت.
برای آن که در هنگام چاپ، مرکب چاپ اطراف نوشته ها و خط ها را نگیرد از مخلوطی از آب و اسید و محلول صمغ عربی۲ استفاده می شد. استادکار با قلم، جاهای خوب گرفتهنشده را اصلاح می کرد و به آن صمغ می زد تا برجسته شود. بعد از محکم کردن سنگ با تسمه بر روی ماشین چاپ، کارگر مرکبزن با یک غلتک، مرکب را آهسته روی لوح می مالید.
کارگر دیگری به نام کاغذگذار، ورق را با احتیاط روی سنگ میگذاشت. چرم گذار با ورقه ای از چرم ضخیم روی کاغذ را می پوشاند. این کار سبب می شد فشار وارد بر تمام سطوح کاغذ، یکسان باشد. دو نفر غلتککش با حرکت غلتک و با یک فشار عمودی، عمل چاپ را انجام می دادند. کاغذ بردار، کاغذ چاپشده را بر میداشت و لایهگذار، یک لایه میان ورقه های چاپشده می گذاشت تا کاغذهای چاپ شده زودتر خشک شوند.
ماشین قادر بود ساعتی ۲۰۰ برگ چاپ کند و با هر سنگ هفتصد برگ چاپ میشد. در پایان، سنگ سابها سنگی را که یک بار از آن استفاده شده بود، از چاپ در می آوردند، آن را گرم می کردند و سپس با یک سمبادة زبر به اندازة کف دست، آنقدر روی سنگ می ساییدند۱ تا نوشته ها کاملاً پاک شود. بعد از آن با اسید رقیق، آن را می شستند تا برای مرحلة بعدی که شامل نوشتن، تیزابکاری و… است آماده باشد .
- دستاندر کاران چاپ سنگی
بهطور کلی در یک کارگاه چاپ سنگی معمولاً دو دسته افراد که تعداد آنها به ۱۸ نفر می رسید کار می کردند:
ـ افرادی که تهیه مطالب، کشیدن تصاویر و آماده کردن سنگ چاپ را به عهده داشتند، شامل: خطاطان، نقاشان، تهذیبکاران، سنگ تراش ها و تیزابکاران؛
ـ افرادی که در فرایند چاپ به فعالیت می پرداختند، مانند استاد چاپ، مرکب زن، کاغذ گذار، چرم گذار, غلتککش، کاغذ بردار، لاییگذار، و تعمیرکار.
علاوه بر نویسندگان، نقاشان، خطاطان و تذهیب کاران، افراد دیگری در امر چاپ دخیل بودند؛ مانند:
چاپخانه دار،
چاپ سنگی نوعی چاپ مسطح بوده که در آن از سنگ آهک استفاده میشدهاست؛ بدین ترتیب که نوشته یا تصویر را به روی سنگ منتقل میکردند و با استفاده از روشهای شیمیایی آن را برجسته مینمودند و سپس این تصویر بارها روی کاغذ چاپ میشده است. این نوع چاپ با استفاده از روش مختلط فیزیکی و شیمیایی بر اساس دفع متقابل آب و چربی اختراع شد و متداولترین روش چاپ پیش از چاپ سربی و اختراع ماشین چاپ بوده است که امکان تیراژ بالا را میسر میساخته است.
لیتوگرافی بعد از اتمام مرحله طراحی و صفحهبندی آغاز میشود. نخست، طرحِ مورد نظر را از طریق عکاسی (سنتی یا دیجیتال) روی فیلم حک میکنند، سپس فیلمهای تهیه شده کنار هم مونتاژ میگردد و مرحله کپی فیلم بر روی ورقهها یا پلیتهایی که از آلومینیوم و لایهای حساس به نور ساخته شده انجام میشود. بعد از نور خوردنِ ورقههای پلیت، آن را مانند فیلم عکاسی ظاهر کرده، برای مرحلۀ چاپ به ماشین چاپ میبندند.

نحوه انجام چاپ سنگی
در روش چاپ سنگی ابتدا تصاویر یا مطالب با استفاده از مرکب روی کاغذهای مشمع مخصوصی که زرد رنگ است، نوشته میشود. پس از گذشت یک شبانه روز، آن را روی سنگ مخصوص که قبلاً ساییده شده و حرارت دیده است، بر میگردانند تا خطوط به روی سنگ انتقال یابند. سپس بر روی سنگ اسید نیتریک ریخته میشود تا محل خالی سنگ به اندازه یک میلیمتر حل شود و نوشته های روی سنگ به صورت برجسته ظاهر گردد. پس از این مرحله، مرکب توسط
روز نامه بهار ایران سالها بدین ترتیب در چاپخانه بهارایران انتشار می یا فت تا اینکه چاپ سربی و اختراع ماشین چاپ جایگزین چاپ سنگی گردید از آن پس روز نامه با ماشین چاپ جدید و حروف سربی به دست خوانندگان در سراسر ایران و ایرانیان خارج از کشور می رسید .
در این مرحله ؛ از تعدادی حروفچین مصحح و صفحه بند استفاده می گردید و استاد مجاهد اولین فردی در فارس بود که به بانوان آن زمان آموزش می داد و از وجود آنان در حروفچنی استفاده می گردید . هر چه وسا ئل چاپ مجهز تر می گردید ؛ بهار ایران هم شکوفان تر می شد و سا لها به صورت دو رنگ ( قرمز – مشکی ) به دست خوانندگان می رسید
)صمغ عربی 2 در صنعت چاپ به عنوان روان کننده در انواع خاصی از جوهر برای چاپ استفاده می شود . غلتک بر روی سنگ نقش میبندد و با فشار یکسان و یکنواخت سنگ بر روی کاغذ، عمل چاپ انجام میشود.


Recent Comments/نظرات اخیر