همدلی یک معلم


روز دوازدهم اردبیهشت ماه را « روز بزرگداشت معلم نامگذاری کرده اند .در این روز به توصیف
مقام شامخ معلم پرداخته می شود و در ایثار و فداکاری آنان گفته ها ؛ شنیده می شود .باید
بگویم :در میان تاریکی های زندگی گه گاه خبر هایی را می خوانیم که با رقه ای از فداکاری و ایثار به
مشام می رسد . در خبر ها خواندم :«معلم فداکاری به نام آقای سهرابی، در پایه ابتدایی مدرسه
ناصرخسرو در روستای زنگی از توابع شهرستان شبستر است که تمام سعی خود را می‌کند تا دانش
آموزان از دروس خود عقب نمانند .!» تصویر هایی از این آموزگار فداکار رادیدم که در فضای باز و
بدون آنکه حتا از لوازم آموزشی بهره ای برده باشد و دانش آموزان روی نیمکت های چوبی بنشیند و
دانش فرا گیرند ، در محیطی خارج از کلاس دور هم جمع شده و حتا از لاستیک کهنه کامیون ها
استفاده کرده و مشغول تدریس می باشد .! این معلم سخت‌ کوش هر دو روز یک بار با رعایت نکات
بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی به دانش‌آموزان خود سری می‌زند تا مبادا خیال کنند که فراموش
شده‌اند…
با خود اندیشیدم ، بی جهت نیست که شغل معلمی رادر ردیف اولیا و انبیا دانسته و معلمان را عاشقان
نامیده اند . معلمی شغل نیست ، عشق است .عشقی سوزان که عاشق می سوزد تا معشوق را در یابد
معلم بايد نيروي فکري دانش آموزان را پرورش دهد و آنهارا به سوي استقلال رهنمون کند. بايد قوه
ابتکار پژوهندگان علم را زنده کند؛

نخستین و اساسی ترین نشانه معلم نمونه، برخورداری او از سوز و گداز «انسان سازی» است. تنها
عده معدودی از انسان ها هستند که همه وجودشان سرشار از سوز و گداز سازندگی است. این افراد
عاشق تربیت هستند. قوی ترین انگیزه در آنها، سوز و شوق انسان سازی است.
آری …
معلم چو كانوني از آتش است

همه كار او سوزش و سازش است
همی سوزد از مهر و گرمی دهد
به سنگین دلان درس نرمی دهد
اگر بخواهیم در ادبیات فارسی از کسی به عنوان معلم اخلاق یادکنیم، سعدی بهترین استاد اخلاق است
و در کتب او از جمله، گلستان و بوستان اندرزها و توصیه های فراوانی درباره آن ‌چه می توان آداب
نیک و رفتار اخلاقی نامید ، پیدا کرد.
دکتر زرین کوب در مورد سعدی معلم اخلاق ؛ می گوید :
«معلم‌ اخلاقی‌ که‌ در اعماق ضمیر شیخ‌ در کنار یک‌ شاعر حساس‌ شورمند سر می ‌کند، منادی‌
اخوت‌ انسانی‌ و مبشّر عدالت‌ اجتماعی‌ است‌ و او این‌ هر دو را لازمه‌ درک‌ درست‌ ازمفهوم‌
آدمیت‌ می‌داند. این‌ مفهوم‌ اخوت‌ انسانی‌ را وی‌ با لحن‌ یک‌ واعظ‌ و یک‌ پیام‌آور اعلام‌
می‌کند. بنی‌ آدم‌ اعضای‌ یکدیگرند ـ و یک‌ حدیث‌ نبوی‌ که‌ می‌تواند منشأ الهام‌ این‌ اندیشه‌
وی‌باشد، طرز اعلام‌ تکان‌ دهنده‌ پیام‌ آور گونه‌ آن‌ را توجیه‌ می‌کند. صدای‌ پرطنین‌ او در طی‌ّ
آن‌ ایّام‌ که‌ شدیدترین‌، خونین‌ترین‌ و بی‌ حاصل ‌ترین‌ جنگ‌ های‌ دینی‌، شرق و غرب‌ را در
عرصه‌کشتار و ویرانی‌ کرده‌ است‌، یک‌ اخطار الهی‌ است‌ و اگر وجدان‌ جامعه‌ عصر را به‌
شدت‌ تکان‌ دهد، البته‌ غرابت‌ ندارد.»
در اینجا بی مناسبت نمی دانم حکایتی از باب هفتم گلستان سعدی نقل کنم تاپژوهنگان فضل و فضیلت
بدانند که چه باید کرد و مقام علم و دانش کجاست :
« حکیمی پسران را پند همی‌داد که جانان پدر هنر آموزید که ملک و دولت دنیا اعتماد را نشاید و سیم
و زر در سفر بر محل خطر است یا دزد به یکبار ببرد یا خواجه به تفاریق بخورد. اما هنر چشمه زاینده
است و دولت پاینده وگر هنرمند از دولت بیفتد غم نباشد که هنر در نفس خود دولت است، هر جا که
رود قدر بیند و در صدر نشیند و بی هنر لقمه چیند و سختی بیند»
شهریار شاعر بزرگ معاصر در مورد مقام معلم می گوید :

مقام معلم


مي توان در سايه آموختن / گنج عشق جاودان اندوختن
اول از استاد، ياد آموختيم / پس، سويداي سواد آموختيم
از پدر گر قالب تن يافتيم / از معلم جان روشن يافتيم
اي معلم چون کنم توصيف تو / چون خدا مشکل توان تعريف تو
اي تو کشتي نجات روح ما / اي به طوفان جهالت نوح ما

يک پدر بخشنده آب و گل است / يک پدر روشنگر جان و دل است
ليک اگر پرسي کدامين برترين / آنکه دين آموزد و علم يقين

روز بزرگداشت معلم را به کلیه اساتید ؛ دبیران و آموزگاران کشور عزیزمان تبریک و تهنیت می گوئیم .

بوستون – محمود