ذات بد نیکو نگردد چون که بنیادش بد است

این بیت شاعر بزرگ ایران سعدی – در طی قرون – به صورت ضرب المثل در آمده و
از سرشت آدمی پرده بر می دارد . مفهوم و معنی این بیت چنین است که :
اگر کسی ذات خوبی نداشته باشد، هر چقدر هم به او محبت کنی هرگز جوابی نمی گیری.
هیچ حرف محبت آمیزی در آدم بد ذات اثر ندارد وبه هیچ روشی نمی توان او را به راه
راست هدایت کرد.

• هیچوقت نمی توانید از آدم بدذات انتظار محبت و مهربانی داشته باشید
• تعلیم مده کم ذات را ؛ کم ذات اگر بالا رود ؛ گردن زند استاد را .!
  داستان حکایت ذات بد نیکو نگردد چون که بنیادش بد است
  حکایت جالبی در مورد این ضرب المثل را می‌توان از حیوان‌ها مثال زد؛ مانند روباه و یا
  کفتار. این حیوان‌ها ذاتاٌ اینگونه متولد شده‌اند و از بدو تولد حیله زدن درون وجودشان بوده
  است. خداوند به هر حیوانی غریزه و ذات مخصوص خودش را داده است اما وقتی به
  انسان‌ها دقیق‌تر نگاه می‌کنیم، بعضی از آن ‌ها جوری بی رحمانه رفتار یا عمل می‌کنند
  که خوبی را درون آن ها غیر ممکن می‌دانیم و درست همین‌گونه است.
  سعدی بزرگ در فصل هفتم کتاب گلستان نیزحکایت جالبی دارد که به همین
  مفهوم است :
  «یکی را از وزرا پسری کودن بود. پیش یکی از دانشمندان فرستاد که مر این را تربیتی
  می‌کن مگر که عاقل شود. روزگاری تعلیم کردش و مؤثر نبود. پیش پدرش کس فرستاد که
  این عاقل نمی‌باشد و مرا دیوانه کرد.
  چون بود اصل گوهری قابل
  تربیت را در او اثر باشد
  هیچ صیقل نکو نداند کرد
  آهنی را که بد گهر باشد

سگ به دریای هفتگانه بشوی
که چو تر شد پلید تر باشد
خر عیسی گرش به مکه برند
چون بیاید هنوز خر باشد