ضرب المثل ها واقیت هایی در بر دارند که باید با تامل
بدان نگریست . محور اصلی این ضرب المثل بر پایه متکی
بودن . روی پای خود ایستادن و خودکفا بودن است .
ضرب المثل است کنایه از اینکه انسان تا زمانی که متکی به
خودش باشد نباید منت کسی را بکشد .
چه کسی به ما کمک می کند ، چه کسی می تواند اوضاع ما
را بهتر کند ، شما فکر می کنید چه کسی غیر از ما توانایی و
لیاقت و حتی قدرت این را دارد که بتواند در زندگی ما ( از
منظر مالی ، سیاسی ، اعتقادی ، سلامتی ) تغییر ایجاد کند .

کاربرد ضرب المثل:


برای انجام کارها جز به خود نباید به دیگران امید و اتکا
داشت زیرا کسی کمک نمی کند(یا نمی تواند کمک کند)

کس نخارد پشت من
جز ناخن انگشت من
همتی کو تا نخارم پشت خویش،
وا رهم از منت انگشت خویش


داستان کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من :

دو بلدرچین در کشتزاری آشیانه داشتند. روزی پرنده ی مادر
به جوجه ی خویش که به تازگی پریدن آموخته بود سپرد تا
بر بام خانه ی صاحب ملک بنشیند و از چگونگی آبیاری
کشتزار آگاه شود. پرنده خبر آورد که صاحب کشت گرفتار
است و یکی از همسایگان را مأمور آبیاری کرده است.
بلدرچین مادر خطاب به فرزندش گفت “آسوده بخواب ،

آشیانه ی ما در امان است زیرا کسی برای آبیاری گامی بر
نخواهد داشت.”
روز بعد، باز هم پرنده برای خبر گیری بر بام خانه ی مالک
زمین نشست و این کار یک هفته تکرار شد و هر مرتبه شنید
که کشاورز از دوستان و بستگان و همسایگان چپ و راست
خود تقاضای کمک می کند اما همه بهانه می تراشند و
عذرخواهی می کنند. روز هشتم قاصد خبر آورد که کشاورز
نگران تباه شدن محصول خویش است و به خانواده اش گفته
است که فردا، خود برای آبیاری کمر همت خواهد بست.
بلدرچین مادر به فرزند خویش گفت :همین امروز از اینجا
خواهیم رفت زیرا کشاورز از کمک دیگران نومید شده و
خود تصمیم به انجام کار گرفته است.”