احسان یار شاطر پژوهشگر ، ایرانشناس در چند روز گذشته ( دهم شهر یور ماه) در گذشت . احسان
یارشاطر در (۱۲ فروردین ۱۲۹۹ شمسی ( ا  آوریل ۱۹۲۰ میلادی ) در شهر همدان «غرب ایران »تولد
یافت و در ۱۰ شهریور ۱۳۹۷)شمسی در گذشت . او بنیان‌گذار و سرویراستار دانشنامهٔ ایرانیکا
بنیان‌گذار مرکز مطالعات ایران‌شناسی، و استاد بازنشستهٔ مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک
.بود
.او نخستین ایرانی‌ای است که پس از جنگ جهانی دوم در آمریکا به مرتبهٔ استادی رسید
یارشاطر بنیان‌گذار و سرویراستار دانشنامهٔ ایرانیکا بود که در دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک
مستقر است و از آغاز دههٔ ۱۹۷۰ نزدیک به ۴۰ ویراستار و ۳۰۰ نویسنده از سراسر آمریکا، اروپا و
آسیا با آن همکاری داشته‌اند. یارشاطر ویراستاریِ سه مجلد از تاریخ ایران کمبریج را هم بر عهده داشته
.و نویسندهٔ شانزده جلد کتاب تاریخ ادبیات ایران است
احسان یارشاطر دانش‌آموختهٔ دورهٔ دکتریِ رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران و نیز
دانش‌آموختهٔ دورهٔ دکتریِ زبان‌شناسی ایرانی در دانشکدهٔ مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن بود
.و در سال ۲۰۱۵ جایزهٔ بیتا را پذیرفت

تحصیلات

یارشاطر در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی دانشکدهٔ ادبیات تهران ثبت نام کرد و در سال ۱۳۲۱ شمسی
به دریافت درجهٔ لیسانس نائل گشت. سپس، در دبیرستان علمیهٔ تهران به دبیری پرداخت  و
یک سال بعد به دعوت حسین گونیلی به معاونت دانشسرای مقدماتی تهران منصوب شد. در همان سال
در رشتهٔ دکتری ادبیات زبان فارسی نام‌نویسی کرد و رسالهٔ دکتری خود را با
عنوان «شعر فارسی در نیمهٔ دوم قرن نهم» در سال ۱۳۲۶ ش/ ۱۹۴۷ م با راهنمایی شاد روان
علی‌اصغر حکمت به پایان برد. پس از گرفتن درجهٔ دکتری، در سال ۱۳۲۶ ش/ ۱۹۴۷ م به دانشیاری

زبان و ادبیات فارسی در دانشکدهٔ الهیات برگزیده شد؛ ولی در همان سال بورس یک ساله‌ای از شورای
فرهنگی بریتانیا برای ادامهٔ مطالعه در رشتهٔ تعلیم و تربیت دریافت کرد و عازم انگلستان گردید. پس از
آشنایی با والتر هنینگ، به‌جای رشتهٔ تعلیم و تربیت، به پژوهش در زمینهٔ زبان‌های باستانی ایران
پرداخت. .ابراهیم پورداوود از استادان و از مشوقین وی برای مطالعهٔ ادبیات و زبان باستانی ایران بود
یارشاطر در لندن، نزد هنینگ و مری بویس زبان‌های باستانی ایران را فراگرفت. در سال ۱۳۳۱ ش
.  از دانشگاه لندن درجهٔ کارشناسی ارشد و در سال ۱۳۳۹ ش/ ۱۹۶۰ م درجهٔ دکتری گرفت
در سال ۱۳۳۲ ش/ ۱۹۵۳ م، پس از بازگشت به ایران به سمت دانشیاری زبان و ادبیات فارسی و سپس
به سمت دانشیاری پورداوود در رشتهٔ زبان‌های باستانی ایران منصوب شد و از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۸ م
در این سمت باقی ماند. پس از بازنشسته‌شدن پورداوود، کرسی وی، «فرهنگ ایران باستان» به وی
واگذار گردید ضمناً به دعوت دکتر پرویز خانلری، به همکاری با مجلهٔ سخن پرداخت و مدت کوتاهی
.در غیاب خانلری ادارهٔ قسمتی از سال پنجم آن را به عهده داشت
در سال ۱۳۳۳ بنگاه ترجمه و نشر کتاب را بنیان نهاد. حوزهٔ فعالیت بنگاه به‌تدریج گسترش یافت و
علاوه بر ادبیات خارجی، مجموعه‌های متون فارسی، ایران‌شناسی، آثار فلسفی، ادبیات برای جوانان
خواندنی‌های کودکان و آئینهٔ ایران و چند مجموعهٔ دیگر را در آن بنگاه چاپ و منتشر شد. بنگاه برای
نخستین بار اصول تهذیب و ویراستاری را در ترجمه‌ها معمول کرد. در مجموعهٔ متون فارسی، متن
انتقادی عده‌ای از آثار شعر و نثر فارسی به طبع رسید و در مجموعهٔ ایران‌شناسی، ترجمهٔ عدهٔ زیادی
از آثار خاورشناسان غربی و نیز مورخان اسلامی دربارهٔ ایران به فارسی ترجمه شد و نخستین بار
.مجموعه‌های جداگانه‌ای برای دانش‌آموزان و کودکان منتشر گردید

مرکز ایران‌شناسی

در نیویورک مرکز ایران‌شناسی را بنیاد نهاد. او کتابخانهٔ استاد سعید نفیسی را خرید و همراه با کتابخانهٔ
.خودش به این مرکز اهداء کرد
.یارشاطر در آمریکا تلاش کرد تا آثار کلاسیک ادبیات ایران به زبان‌های غربی و ژاپنی ترجمه شود

آثار

کتاب‌ها
ابن‌سینا، الاشارات والتنبیهات. ترجمهٔ احسان یارشاطر. تهران: انجمن آثار ملی ایران، ۱۳۳۲
این‌سینا، پنج رساله. ویرایش احسان یارشاطر. تهران: انجمن آثار ملی، ۱۳۳۲
یارشاطر، احسان. شعر فارسی در عهد شاهرخ. تهران: مؤسسهٔ انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۳۴

یارشاطر، احسان. داستان‌های شاهنامه. تهران: انتشارات صندوق مشترک ایران-امریکا، ۱۳۳۶. (برندهٔ
جایزهٔ یونسکو در سال ۱۹۵۹)
یارشاطر، احسان. داستان‌های ایران باستان. تهران: انتشارات صندوق مشترک ایران-امریکا، ۱۳۳۶
(بهترین کتاب سال در سال ۱۳۳۸)
…و چند اثر دیگر