«حسن کسائی» موسیقی دان و نوازنده نِی و سه‌ تار اهل اصفهان بود.
حسن کسایی شخصیت ارزنده هنر ایران است که کمتر مورد گفتگو و تحقیق قرار گرفته
است. اینک نگاهی به زندگی این هنرمند نامی می افکنیم:
«حسن کسائی» موسیقی دان و نوازنده نِی و سه ‌تار اهل اصفهان بود. او در ۳ مهر ۱۳۰۷
به دنیا آمد ودر ۲۵ خرداد ۱۳۹۱، دراصفهان در گذشت.
حسن کسایی در خانواده‌ای تاجر پیشه به دنیا آمده که علاوه بر این که در تجارت شهره
بودند علاقه فراوانی هم به فرهنگ و هنر ایران زمین داشتند. منزل پدر حسن کسایی مکانی
برای محافل و شب نشینی‌های اهالی فرهنگ و هنر بود و این زمینه‌ای شد تا وی از پنج
سالگی با موسیقی آشنا شود و آواز و ردیف آوازی را در محضر ادیب خوانساری و تاج
اصفهانی بیاموزد و با ادبیات و خوشنویسی و تاریخ و فرهنگ ایران آشنایی پیدا کند.
و ازمحمد طاهرپور و سید حسین طاهرزاده بهره برد. کسایی در ۱۰ سالگی به محضر
اساتید ابوالحسن صبا و حسین تهرانی می‌رسد و آوازی در ابوعطا با ویولن ابوالحسن صبا
می‌خواند که با تایید نظر اساتید همراه بوده، همین دیدار بعدها کسایی را به سمتی می‌کشاند
که در سه تار از ابوالحسن صبا درس‌هایی فراوانی می‌گیرد و باعث وسعت دید کسایی در
نگرشش به ردیف و نوازندگی می‌شود.
دوازده سالگی حسن کسایی نقطه عطفی در زندگی او بود چرا که گمشده خود یعنی ساز نی
را پیدا می‌کند و برای اولین بار آن را در دست نی نوازی دوره گرد می‌بیند و شیفته نوای
این ساز می‌شود.
خدمات و نوآوری‌هایی که استاد حسن کسایی در نی نوازی و ردیف کرد، بی شک تحولی
در نی نوازی به پا کرد که می تواان در باره آن سخن ها گفت .


نخستین اجرا

کسائی، در سن ۲۰ سالگی نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر
اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهارگاه ساخت که
از معروف ‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به ‌شمار می‌رود.


شروع فعالیت‌های بین‌المللی


از سال ۱۳۴۶، فضای کاری کسائی ابعادی جهانی هم پیدا می‌کند و یک صفحهٔ دورو در
مایه‌های شور و ماهور از نوازندگی نی او به همراه تنبک جهانگیر بهشتی توسط کمپانی
C.B.S فرانسه ضبط شده و در سال ۱۳۵۴ در نقاط مختلف جهان پخش شد. همچنین، کسائی
تا سال ۱۳۵۶، برنامه‌های متعددی در جشن هنر شیراز برگزار کرد .
نوازندگی منحصر به ‌فرد کسایی و نوآوری‌های بدیع او به راستی که مشخصه اصلی سبک
او است. دید کسایی به ردیف بسیار نوآورانه بود. او هرگز دیدگاه‌های متعصبانه به ردیف
را نمی‌پسندید و این دیدگاه‌ها را مانع رشد موسیقی ایرانی و معرفی آن در سطح جهانی
می‌دانست، اما با این وجود از اصالت زدایی و بیگانگی با ردیف دستگاهی هم انتقاد داشت.
این دیدگاه در نی نوازی و آهنگسازی‌های او بسیار آشکار است و با نگاهی به ساخته‌های
استاد کسایی می‌توان به نوآوری‌ها و خلاقیت‌های خاص او در موسیقی ایرانی و در نتیجه
نبوغش پی برد


تفکرات


کسائی از زمره موسیقی دانانی بود که کمتر حرف می‌زد و بیشتر عمل می‌کرد. خود او
می‌گفت آن‌ها که نمی‌توانند حرف‌شان را با ساز بیان کنند و «چیزی برای ارائه موسیقی
ندارند، با صحبت‌های عجیب و غریب می‌خواهند خودشان را مطرح کنند. این سخن
منسوب به بتهوون است که؛
«آن جا که سخن بازمی‌ماند، موسیقی آغاز می‌شود.»
کسائی می‌گفت عکس این هم صادق است:«آن جا که موسیقی بازمی‌ماند چه سخن‌ها که
آغاز نمی‌شود.!»
آثار
یکی از مهم‌ترین آثار کسائی، قطعه معروف سلام در دستگاه چهارگاه است که از
معروف‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به‌شمار می‌رود. برخی از آلبوم‌های او:
نای نی

نای جان
یاران زنده‌رود (باصدای تاج اصفهانی)
به اصفهان رو (باصدای تاج اصفهانی)
شاخه گل ۶ (باصدای غلام‌حسین بنان)
شاخه گل ۹ (باصدای غلام‌حسین بنان)
شاخه گل ۱۶ (باصدای غلام‌حسین بنان)
گفتگوی نی و عود
گفتگوی نی و تار
دختر گُل‌فروش (باصدای علی جهاندار)